Xa dixen nesta columna que tería sido mellor darlle o Nobel a Cohen que a Dylan. De levalo Cohen, ademais de aceptalo, sería dos poucos que o recibirían o galardón a título póstumo. Leonard, deste xeito, non tería que pasar pola tediosa cerimonia de entrega e polas decenas de entrevistas que se lles fan aos premiados en Estocolmo. A música de Cohen transcendeu as xeracións. Non foi un músico dunha época ou dunha década. Foi un músico do non tempo, non un músico atemporal, que parecen cousas similares, mais non o son. E iso pasoulle, principalmente, por dous motivos: que antes de cantante e compositor era poeta e que era un home tremendamente espiritual e tímido. So long, Marianne, Suzanne ou o seu Hallelujah, outorgáronlle unha enorme popularidade a nivel internacional, pero moi poucos sabían o que lle custaba ao cerebro de Leonard enfrontarse á idea de cantar en público. Logo, cando subía ao escenario, todo mudaba. Como lles pasa a tantos tímidos da escena. O público e el convertíanse nunha simbiose e aquel espazo invadido por almas tan distintas ás súas transformábase nun fogar. Porque un artista, cando acada a súa madurez, o que pretende é lograr que a fronteira entre o salón da súa casa e o escenario sexa case imperceptible. Busca a creatividade desde a complicidade cos demais. É curioso que un artista que decidiu alonxarse dos procesos revolucionarios e da política en xeral tras a súa visita a Cuba, anos despois levase o féretro dun amigo na compaña de Jimmy Carter e Fidel Castro; foi nas exequias do primeiro ministro canadense Pierre Trudeau. Cohen estivo en Cuba xusto antes da Bahía de Cochinos. Simpatizando coa xesta dos barbudos, a deriva que tomaban os novos xerarcas da illa afastouno definitivamente do destino do país caribeño e da súa revolución. Ademais, a el o que máis lle interesaba de Cuba era perseguir os rastros de Federico García Lorca polas rúas de La Habana e saber de Hemingway. Por riba, como dixo nunha ocasión: "Fidel fala moito". Supoño que Leonard non chegou a padecer a experiencia de do escritor británico Graham Greene, cando entrevistou ao líder da revolución durante dúas horas, e logo veuse na obriga de asistir a un dos seus inacabables discursos, durante outras tres horas. Despois de inventarse unha desculpa relacionada cunha repentina indisposición, marchou para o hotel. Cando chegou á súa habitación puxo a televisión e Fidel seguía falando. Quedou durmido escoitando a voz do comandante. Pero cando espertou, Fidel seguía falando. A televisión cubana estaba repetindo o mesmo discurso da tarde anterior. A isto se refería Cohen cando dicía que Fidel falaba moito. Aínda que, persoalmente, se queren quedarse durmidos como cativiños, proben cos recitais poéticos de Pablo Neruda. Son infalibles. Nunca escoitei un dicir tan monótono recitando uns versos tan vivos. Mágoa o do Nobel a Leonard Chohen, un poeta que ollaba ao universo, coa mesma mirada que Ernesto Sábato ou Ernesto Cardenal. Era un profundo coñecedor da Biblia e do budismo. As sinagogas e os mosteiros tamén forman parte dos seus escenarios máis silenciosos. Alguén así, tiña moi difícil simpatizar cun personaxe tan ruidoso como o comandante.
