Entre os pés dos clientes campan as cascas dos manises e as pombas que entran a raspiñar mentras lle botan outro grolo ao porronciño de viño. Esta imaxe repítese case inalterable na bodega Priorato da rúa da Franxa dende hai 75 anos. Os últimos 52, con Aníbal Ledo á fronte, un home dos de antes, san e humilde, aforrador de palabras, para o que o traballo é sagrado.
"Como mellor estás é traballando", sentencia e defínese Aníbal, natural de Chantada, que casou con Esther, do concello do lado, Rodeiro, onde loce hai anos un monumento de pedra con dous velliños e a inscripción: "Traballo, abnegación e experiencia".
Aníbal coñeceu o duro traballo do campo, o do labrador, "levando as vacas, os porcos, indo coas mulas...", no que se empezaba sendo moi neno. Despois de facer a mili, decidiu darlle un xiro á súa vida e veu para A Coruña.
"Ó primeiro estiven nun bar restaurante na Galera, chamábase Metropol, onde agora hai unha panadería. Estiven dous anos e despois collimos, a familia, o traspaso do Priorato, e despois xa o compramos. Apenas cambiamos nada. Cando chegamos xa se poñían cacahuetes, entón ían nun paquetiño pequeno que custaba unha peseta. Daquela pedíase máis o viño seco, ou rancio como tamén lle chamaban, pero despois cambiou o gusto, empezouse co viño doce, e ata hoxe", conta este hosteleiro ao que non se lle pode nin citar a palabra xubilación. Ten un empregado e túrnanse pero el segue a pé de barra, e os fins de semana do verán, ata que se pecha sobre as dúas da madrugada.
Nestes 75 anos apenas mudou nada neste bar que case é museo. Forráronse as paredes con madeira para que fose máis cálido e pouco máis. O chan é de pedra, da orixinal, e pódense ver aínda tres tapas dos sumidoiros municipais. Poucos inmobles conservan hoxe esta antiga rede. Si se innovou no sistema de botar o viño, e aínda que Aníbal non o conta, sábese que inventou e construiu coas súas propias máns un sistema de refrixeración parecido ao da cervexa de bodega. Uns motores de lavavaixelas, un serpentín de xeo, unhas cubas, unhas tuberías e uns grifos, e o viño do Priorato sae frequiño, como máis lles gusta aos clientes.
Mariñeiros e soldados
O viño segue vindo de Cataluña, directamente da zona do priorato. Cos cacachuetes xa hai máis cambios, Aníbal sempre está a buscar novos provedores para conseguir o mellor producto. "Cando vin para este local consumíanse menos cacachuetes que agora, e tamén eran mellores. Viñan de Valencia, comprábaos nun ultramarinos na rúa de San Andrés, eran riquísimos. Agora xa veñen de fóra e non saben igual. E non son baratos, saen a seis euros o kilo".
Este local no corazón da cidade viu pasar moita historia coruñesa, dende o franquismo ata a democracia, moitas modas e xeracións. "Isto dou moitas voltas. Aquí antes viñan por exemplo moitos mariñeiros, de todas partes. Ás seis da tarde estaba cheo. Despois viñeron tamén soldados. Co da Escola de Náutica despois viñan tamén de moitos países. Cando abriu a Universidade, moitos estudantes, acudían os xoves, venres e sábados. Notei moito o cambio na xuventude, agora máis educados. Aínda que digan por aí da xuventude e o botellón, nada que ver con antes, que había máis borracheras e pelexas. Tiña unha campá, tocábaa, e xa sabían que era hora de pechar, non había ningún problema, respetaban moito máis".
Aníbal tamén foi vendo o cambio dos costumes, como ao primeiro "as mulleres non entraban soas nin a tomar un café, sempre tiñan que ir acompañadas", e ao principio non pasaban da entrada. Tivo que pasar tempo ata que por fin accederon ao fondo do local, onde están a maioría das mesas.
O mundo dou moitas voltas en todos estes anos pero algunha menos no Priorato. "As pombas sabían a hora á que abría. Estaban todas colgadas diante, abría e bum do chán. Téñense sacado fotografías de dentro do local, cheo de xente e de pombas e cascas de cacahuetes. Agora é raro, entran unha ou dúas, si que veñen moitos gorrións. Por certo, que antes tiña un cliente, un mozo de Ois, que levaba as cascas porque dicía que eran moi boas para abonar a terra".
Moitos daqueles estudantes novos, de maiores e con fillos teñen voltado á Coruña de visita ou turismo, e teñen ollado con abraio cómo o Priorato seguía aberto e cuspidiño á imaxe que tiñan na súa lembranza. Asaltados de nostalxia entran a tomar o viño e os manises, a saludar a Aníbal, e dicirlle: "acórdase de min?".
O ambiente singular deste establecemento inspira a vea lírica de moitos clientes, quizais coa axuda do porrón, e varios deles teñen escrito poemas sobre o Priorato. Un deles, do ano 1989, está enmarcado e colgado nunha columna: "...Esa cátedra abierta. Un club de soldados rasos,/ estudiantes y poetas,/ sin códigos ni etiquetas,/ cacachuetes. Priorato./ ¡Buen remedio para las penas!", din os últimos versos desta composición poética.
O Priorato cumpre 75 anos este mes e Aníbal fai 52 no local o mes que vén. Pero nin falar de festexalo. "Non me gustan as celebracións, gústame pasar desapercibido", di mirando para o chan. De feito, houbo moito que falar para que aceptase saír no xornal, porque non quere "publicidade" nin que ninguén pense que se dá importancia. Un home coma os de antes.
Despois de tantos anos de labor, horas e horas de pé, un día tras outro, atendendo xente sen descanso, Aníbal Ledo non quere saber nada de xubilación. Quere estar activo. O sofá coñéceo pouco, apenas para ver o telexornal. "A televisión non me entretén", asegura. Fóra do traballo, só se lle pode ver na Solana. Así está, con boa planta que ninguén lle bota os anos que ten. E o Priorato pode ir preparándose para cumprir o século.
