Logo de narrar o ano pasado a investigación dun asasinato acontecido en 1943, Xavier Alcalá volve colocar no epicentro da súa literatura a Manuel Antonio Cholo Rey, o xornalista que fora o seu compañeiro de pescudas na investigación de The making of. En Cartas ao Cholo, a nova obra que presentará esta tarde na libraría Azeta (20.00 horas), o escritor recolle as cartas que lle enviara entre 1994 e 1996, nas que soan os ecos dunha Galicia que aínda contaba con "proxección" internacional.

Manuel Antonio Cholo

Agora temos que falar de publicar as súas cartas. Pero, de momento, estamos coas miñas. Durante 15 anos estivemos carteándonos. E é moi interesante ver o que se estaba cocendo naqueles anos en todo o mundo, e en particular a importancia grandísima que lle deu o goberno de Fraga á diáspora.

Como era esa Galicia dos 90 que se retrata na súa correspondencia?

Estabamos nun intre bastante crédulo. Pensabamos que se ían arranxar cousas, coma acabar a Guerra Fría. A Unión Europea estábase a instaurar, e en Galicia había un goberno que tiña unha política moi clara de cara á dicirlle ao mundo que Galicia existe.

Hoxe perdeuse ese pulo?

Evidentemente. Galicia foi anulada polo goberno dun señor que non fala ningún idioma fóra do castelán malfalado que se chama Núñez Feijóo. Fraga fixera a carreira diplomática e se movía polo mundo. Iso vese nestas cartas clarísimo, e tamén a importancia que teñen as comunidades galegas no exterior nese momento.

Ata onde chegan para vostede as consecuencias desa perda de contacto internacional?

Caemos na recesión na visión de Galicia desde fóra e nunha folclorización total da comunidade. Estes anos, todo é Santiago de Compostela e o Camiño, acabouse esa outra Galicia. Nestas cartas descríbese unha época na que Galicia ten proxección no mundo, e tamén aparece un tipo caralludo, o Cholo, ao que se lle ocorre montar a 13.000 kilómetros de distancia o Instituto de Estudios Castelao en Comodoro Rivadavia.

Como se coñeceron?

Eu traballaba na empresa de enxeñería da Telefónica, e mandáronnos a Arxentina. Nunha desas veces díxome Fraga ou Amarelo de Castro: "Hai alí dous centros galegos que hai que visitar". Esa é a razón de que eu fora por Comodoro Rivadavia. Polo seu centro galego apareceu un tipo tan fóra do común? Era coma min, un perito electricista, e por outro lado xornalista. Estaba constantemente levantando asuntos.

Un foi precisamente a trama da súa anterior novela, The making of

Si. Toda esa historia ocorreu porque un señor preguntounos pola morte dun parente. Conteillo ao Cholo e empezaron a saír documentos. E todo iso levantouno el facendo o que fixo falta.

Desenterrar un asasinato da Segunda Guerra Mundial semella un tema delicado?

Si. El díxome: "Esta historia non é para xornalistas, é para un narrador. Fai unha novela porque tampouco nos podemos meter nun barullo legal". Porque ese caso estaba pechado, no ano 53 sacárono do medio. Pero o Cholo Rey estaba continuamente no chollo.

Con el ten en común tamén a emigración, un leitmotiv na súa literatura desde aquel Voltar

Si, iso a min perségueme. Eu son un inmigrante nun país de emigrantes, e penso ademais que o escritor débese á lingua do país que lle dá a substancia literaria. O que si é certo é que semella que teño un atractivo fatal que fai que a xente veña a contarme historias da emigración. Historias peculiares. Agora estame a contar a súa a viúva do médico persoal de Fidel Castro, e estou escribindo sobre iso.