Antón Reixa: “Estou máis cómodo na normalidade de agora que no malditismo de antes”

Volven Os Resentidos, marcha Siniestro... que está pasando?

É un cruce de camiños de dous grupos que fomos grupos irmáns. Compartimos moitas cousas daquela, e aínda hoxe compartimos local de ensaio. Siniestro despídese en maio, e nós seguimos. Hai unha grande diferencia: Siniestro non parou de tocar en todos estes anos ininterrumpidamente. Nós realmente voltamos no ano 19, e aínda nos queda un camiño que percorrer. Hai un compoñente de intercambio, que é que dos Resentidos fundadores só quedamos o guitarrista, Javier Soto, e eu. Javier Soto despídese de Siniestro e vai continuar con nós no outro sentido. Pero, sexa como sexa, larga vida a Siniestro.

Está claro entón que Javier o que quere é seguir tocando.

Si, porque Javier Soto de todos nós é o que máis evolucionou. Nós vimos dunha cultura punki na que estaba mal visto o virtuosismo, pero Javier Soto evolucionou moito nestes anos e é un grande guitarrista, dos máis destacados do Estado español, diría eu.

Marcharon no 94 porque xa estaba todo dito.

Si, esa foi a reflexión, que xa non podiamos facer nada máis que nos sorprendera. Despois volvemos no 2012, para un disco tributo que nos fixeron 20 grupos galegos, fixemos algúns bolos e o ano pasado editamos un novo disco con 12 cancións inéditas.

Volve haber xa cousas que dicir?

Hai novas cousas que dicir, pero o noso novo disco, Organización Nautilus, é un cóctel que ten todos os ingredientes dos Resentidos de toda a vida. Hai rock and roll, pero tamén hai rap, e hip hop, e música latina, que creo que son os territorios que pisabamos antes. O entrañable para nós é que este concerto de hoxe recupera unha data terrible, o 13 de marzo de 2020, cando se declarou o confinamento. Ese era o día que tiñamos que tocar no Garufa. Agora recuperamos a normalidade.

Aprobarían Os Resentidos de 1994 o que fan os de hoxe?

O membro máis xenuíno dos Resentidos, que está totalmente apartado da música, Alberto Torrado, seguro que poñería moitas pegas, pero Javier Soto e eu, mais a nova banda, posiblemente a mellor banda que tivemos, ou a máis eficaz, estamos moi contentos de volver.

Operación Nautilus reivindica que o capitán Nemo pasou por Vigo, pero a xira empeza na Coruña.

En Vigo tocamos o verán pasado, que conste. Falamos de Nautilus pero imos chegar en narcosubmarino a Riazor. Somos calquera cousa menos localistas. Por idade, tocounos ser o primeiro grupo de rock profesional que cantaba en galego. Afortunadamente, a situación variou moitísimo na música, agora hai todos os estilos e máis en galego. Sentimos que, polo menos na lingua das nosas cancións, a historia nos deu a razón.

Nese sentido, Operación Nautilus fala, tamén, do “tesouro” que é a música en galego. Ten sentido falar de xoia agochada cando a música en galego soa en todos os escenarios e plataformas?

Ten sentido recoñecer que hai un avance, tanto no idioma, como na xente de Galicia. Necesitamos cantos máis elementos de autoestima, mellor. Hai un proceso de identificación co propio que é imparable, independentemente das circunstancias políticas. O certo é que nós, ao principio dos 80, tanto na poesía como facendo letras, tiñamos que dar unha explicación de por que o faciamos en galego. Agora considérase algo natural.

Estamos afeitos a escoitar que o galego está morrendo pola perda de falantes. Hai un proceso paralelo a isto que invita ao optimismo?

O galego é como Ucraína. Desaparecerá cando desapareza o último galego. Hai unhas políticas públicas, é certo, que fan que non termine de asentar o galego, pero creo que temos que corrixir, que dotar á lingua de vida. Por iso é tan importante o rock en galego: a lingua vinculada á administración ou aos textos lexislativos é moi pouco atractiva. Precisamos que a lingua estea vinculada sobre todo ao lecer, ao ocio, a alegría de vivir. Iso é un avance para o galego. Se en máis de cinco séculos non puideron cos galegofalantes, non vai ser agora, nin con armas nucleares.

De feito, volven aos escenarios en pleno fenómeno Tanxugueiras, que recuperan o máis endémico da música tradicional galega.

A verdade é que foi un subidón. Nunca pensei eu que me fora a interesar algo a min o festival de Eurovisión.

Séntense algo partícipes do seu éxito como primeiro grupo de rock que levou o galego aos lugares máis insospeitados no momento?

Sentímonos reconfortados pola historia. En exemplos como as Tanxugueiras, como é na continuidade xenuína tan intensa de Mercedes Peón, como en tantos grupos de rock en galego, se asume o galego de forma natural. Falamos en galego, e o galego forma parte da nosa vida, aínda que sexamos bilingües, parécenos natural facer algo tan íntimo e emocional como é a creación na nosa lingua. É a mesma pulsión, nas Tanxugueiras que en nós. E, ademais, son simpatiquísimas.

Non sucumbiu a ese vello vicio dos rockeiros de pensar que calquera tempo pasado foi mellor.

Para nada. A historia da miña vida impídeme aceptar ese pensamento retrógrado, igual que na miña vida creo que sempre tratei de avanzar e traballar nas mellores condicións de independencia creativa e profesional, neste momento hai un panorama de creación cultural en Galicia que vai moi por diante da precariedade que ten. Eu creo que as institucións terían que darse de conta de que hai un tesouro que vai por diante deles. Nos territorios que coñezo da poesía e da música, a realidade da xente de Galicia vai moi por diante do pequena que é a nosa industria cultural, por iso necesitamos ter as condicións para desenvolver a nosa vida creativa no noso país e as condicións para internacionalizarnos. Estou máis cómodo na normalidade de agora que no malditismo no que viviamos naquela época. Gústame sentir esa normalidade. Que ata me deron unha medalla de Ouro! Ti fíxate, a alguén coma min...

O Antón Reixa de hai 30 anos pensou algunha vez que levaría a medalla de ouro das Bellas Artes?

Nunca o pensei. Vou contar algo que creo que nunca contei. Eu son republicano aínda. Cada ano o celebran dunha forma distinta, pero a entrega desas medallas normalmente faina o Xefe do Estado, que é o Rei. Eu lembro que nos anos 80 chamáranme para posar para unha edición especial de Vogue cunha roupa que eles me proporcionarían, e como grande reclamo me dixeran que estaba o príncipe Felipe. Eu rexeitei aquela proposta porque non o consideraba oportuno pola miña ideoloxía. E fíxate que agora, de igual a igual, ou se cadra por arriba, é o rei o que me ten que condecorar a min. Non sei se reivindicar que veña mellor o emérito.

Nada máis punk a día de hoxe que o rei emérito.

Si, a verdade é un tipo un pouco como eramos nós. (ri)

Está nun momento de explosión creativa. Non só volven Os Resentidos, tamén o colectivo poético Rompente, que fundou hai 40 anos. Está recuperando o tempo perdido pola pandemia?

Estou recuperando o tempo perdido na miña vida. É curioso o que trouxo unha circunstancia en principio tráxica, como é un accidente que tiven a finais do 2016. Estiven en perigo de morte, e ao final salvei a vida, pero non salvei a empresa que dirixía, á que durante estes anos dediquei moitísimo esforzo. Estou conforme e satisfeito porque traballei para que o talento audiovisual de outros saíra a frote, pero dinme de conta de que, primeiro, pódome dedicar 100% á miña vida creativa, e de que o ser un empresario cultural case foi unha coartada para non enfrontarme a algo tan difícil como é ser un artista profesional, algo que en Galicia é difícil. Agora na miña vida non hai outra senda que o traballo creativo.

Viviu catro anos antes o que o resto vivimos en 2020. Ter a morte cerca e decatarse de que todo pode acabar en calquera momento, que hai que aproveitar.

Tamén pasei a COVID (ri) . Estiven unha semana no hospital. Pero é certo. Afrontei ben o confinamento, quizais por esa experiencia do accidente, foi un tempo no que estiven ben. Había unha hora tráxica, as 12 da mañá, cando daban a estatística de mortos, que era un horror, pero fixen un confinamento moi creativo e levadeiro. E sen can, que no meu barrio nunca houbo tanta xente con can.

E despois de sobrevivir a un accidente, a un ictus e á COVID, que vai poder con Antón Reixa?

Esas experiencias de estar varias veces preto da morte me reafirmaron en non ter un pensamento solemne sobre a morte, e fixéronme aprender moitas cousas sobre a vida. Vivo con esa intensidade, e un pouco con esa resiliencia de valorar o que tes e o que non teñen os demais.