A historia dunha cidade cóntase, sobre todo, a través das súas figuras singulares, personalidades independentes moitas veces alleas ao relato dominante. Na dor polo óbito do querido Antón de Santiago, coruñés ilustrado, librepensador e polivalente, abundan as loubanzas arredor da súa traxectoria musical. Como cantante, docente, erudito ou divulgador, medio século de actividade incesante e chea de excelencia así o merecían.

Pero ademais desa dimensión, Antón posuía dous rasgos esenciais (e con consecuencias): o humor, sinónimo da liberdade, e o respecto polos elementos da tradición local, o substrato identitario.

Se a narración mais canónica e envarada, asentada en falsos prestixios, renega do humor é porque despreza a cultura popular. Entre 1983 e 2011, Antón perfilou os Apropósitos, suma de teatro e música, sainetes de entroido, astracanadas irreverentes capaces de satirizar o espírito da cidade. Neto do célebre Nito —autor de 28 estampas de actualidade polas 26 de Antón—, unha publicación súa de 2017, O Apropósito coruñés. Unha mirada desde dentro, deixa para a posteridade esta práctica de subversión.

Do compromiso coa súa contorna falan tamén os seus textos literarios, narracións coherentes coa súa vida, como as novelas Custodio ou a fe do carboeiro ou a inédita Trasterrado. Esta última, un potente relato que, entre Galicia, Suíza e Arxentina, cubre un periplo biográfico, é tamén un retrato xeracional e un exercicio ben medido de culturalismo, metanarración, tributo á terra e convivencia afortunada de idiomas.

Sería un pracer vela publicada, dado que vai ser duro aceptar que a súa silueta ao Robert Mitchum, erguida e retranqueira, non vai chamar máis á nosa porta. Queda un recordo insuperable, o sorriso inmediato que provocaba toda aparición súa.