Francisco Jorquera (Ferrol, 1961) ten nas súas mans a reconquista do voto para o BNG na Coruña. Chegaron a ter seis concelleiros en dous mandatos e quedaron nun só nas pasadas eleccións. Defende a necesidade de que a formación teña forza para condicionar as políticas locais, evitar "a dereita", "o vazquismo" e un goberno de Marea que critica por "inoperancia". Tras o resultado das xerais, nas que quedaron sen deputado en Madrid, rescata que hai "un cambio de tendencia", cre que o domingo votarase en clave local e iso será bo para a súa formación. De pactos, nada de falar até o luns.

Que aprendeu da cidade que non soubese antes de ser candidato á Alcaldía?

Sobre todo que ten un tecido asociativo riquísimo, que chega a onde non é capaz de chegar a administración, fundamental para asegurar a inclusión social. Teño que admitir que non coñecía en profundidade toda esa realidade e creo que é un activo da cidade e que unha prioridade ten que ser darlle o máximo respaldo.

Imaxinou algunha vez ser alcalde da súa cidade?

Eu nunca concebín a política como unha carreira, nunca me plantexei aspiracións entendidas únicamente como ambicións persoais, procurei traballar arreo pola defensa dos intereses dos cidadáns. Nin nunca me plantexei ser alcalde nin deputado no Congreso nin deputado galego. Entendo a política como un compromiso.

Poñen moito como modelo a cidade de Pontevedra, que cousas concretas importaría?

O BNG nunca é mimético. A Coruña e Pontevedra son cidades distintas. O que hai que aprender do modelo de Pontevedra é a filosofía, que mellorou a calidade de vida e reactivou a vida económica e social na cidade. As solucións concretas hai que adaptalas.

O BNG formou parte do Goberno da Coruña, que lles distinguirá daquel grupo municipal xa que foi penalizado nas seguintes eleccións?

Eu na interlocución que tiven cos colectivos e cidadáns, ninguén discute que o BNG deixou pegada positiva. O resultado daquelas eleccións obedeceu máis a un contexto de carácter xeral. Era un periodo totalmente distinto. Creo que o BNG asegura que os vindeiros catro anos non van ser máis do mesmo, porque o goberno da Marea decepcionou, non foi capaz de cumprir as súas promesas. O BNG é garantía de que se van dar cambios transformadores, reais, e garantía de que os cambios non van significar un retorno ao pasado, non só de que non vai gobernar a dereita, senón que non vai haber un retorno ao vazquismo. Creo que a experiencia demostra que o PSOE, cando goberna, tende a asimilarse nas súas políticas ás políticas que practica o PP se non hai unha forza política para asegurar cambios transformadores. Creo o BNG ten o que non tiveron nin a Marea nin o PSOE, capacidade de diálogo.

Fala de vazquismo, considera a este PSOE herdeiro do vazquismo?

Esa pregunta ten que formularlla á candidata do PSOE, eu simplemente constato unha realidade que é que o PSOE cando goberna en solitario, tende a alonxarse moito da esquerda. E logo na Coruña hai multitude de problemas que dependen de decisión que ten que adoptar o Goberno central, como o acceso ferroviario ao porto exterior, o cárcere, os terreos da Maestranza? e eu non escoitei do PSOE un compromiso claro e inequívoco de que o estado vai cumprir as súas obrigas con A Coruña e vai devolver á Coruña e vai devolver aos coruñeses o que é deles.

Nesa necesidade de control do Goberno socialista da que fala, estaría o BNG disposto a formar parte dun goberno con el?

O BNG sabe diferenciar etapas. Estamos aínda en campaña e o BNG está facendo unha campaña en positivo, propositiva, procurando recabar o apoio cidadán para liderar a política municipal nesta cidade. Ese é o noso reto. Despois do día 26, en función dos resultados, chegará o tempo de falar.

Pois reformulando, cal sería o seu aliado máis natural, Marea ou PSOE?

O BNG (risas). Teño boa relación con Xulio Ferreiro e con Inés Rey pero hai diferenzas obvias. Con Marea o que nos diferencia é o balance tan crítico que facemos da súa xestión de goberno, A Coruña non se pode permitir catro anos máis de inoperancia. E o que nos diferenza do PSOE é que o PSOE que tende a incurrir nos mesmos vicios que o PP en función de se goberna en Madrid ou non. O BNG concorre coa vocación de non ser muleta de ninguén.

Describe diferenzas pero preguntaba por alianzas, polo que une.

Se falamos de Xulio Ferreiro, eu non discuto de que sexa unha persoa honesta e de esquerdas e que chegou ao Goberno cargado de boas intención pero creo que non foi capaz de liderar un equipo e é o responsable dunha xestión máis que deficiente. E Inés Rey, é unha persoa capacitada pero creo que as diferenzas entre o BNG e o PSOE xa as acabo de remarcar.

O BNG promete municipalizacións, cales?

Un dos balances máis críticos destes catro anos é que o goberno adquiriu o compromiso de municipalizar servizos e vai rematar o mandato sen que fose capaz de facer un. En canto a seleccionar, vou falar do conflito da basura, da limpeza? neste mandato caducou o servizo da limpeza, da recollida de lixo, en xaneiro caduca o tratamento en Nostián? desaproveitouse ese escenario para avanzar cara unha remunicipalización deses servizos e tampouco se tutelaron como se deberían.

Pero cales queren municipalizar vostedes, esas?

Acabo de poñer un exemplo. O que pasa é que á hora de municipalizar, hai que estudar cada concurso e por desgraza ímonos atopar con feitos que están consumados e que todos os servizos que eran municipalizables, a Marea Atlántica foi incapaz de iniciar os pasos para remunicipalizalos. Polo tanto, retrotraer eses concursos, non vou esconder que ten as súas dificultades froito da herdanza que nos vai deixar. A vontade do BNG de estudar os contratos.

Teñen feito algún estudo de viabilidade para municipalizar como prometen, dados os problemas que están atopando os concellos para facelo?

O lóxico é facelos partindo dos instrumentos que ten un goberno municipal. O BNG é unha forza política con recursos limitados. A Marea tivo esas ferramentas e foi incapaz de usalas. O BNG o que se compromete é usar todas as ferramentas para avanzar nesa dirección. De todos os xeitos, o BNG ten esa vontade e é consciente das dificultades, que non foron creadas polo BNG, senón por un PP e un PSOE que pactaron a reforma exprés da Constitución, da que derivaron unha serie de paquetes lexislativos que constriñen moitísimo a autonomía financeira dos concellos e polo tanto engade dificultades para acometer a municipalización e reforzar as plantillas. No último periodo da lexislatura pasada gobernaba o PSOE en coalición, á hora de sacar moitas cuestións, con Podemos, e esa alianza non se materializou nesa reforma.

Cada vez vótase máis en clave estatal nas municipais, iso é bo ou malo para vostedes?

Estou convencido de que nestas eleccións municipais vaise dar unha circunstancia distinta porque se celebran despois das xerais. Por tanto, esta circunstancia, que se deu en pasados procesos, onde as municipais se converteron nunhas primarias das xerais, vai estar máis atenuada. Vai primar a clave local e estou convencido de que se vai valorar o excelente traballo que fixo o BNG nestes catro anos.

As eleccións de abril foron un fracaso para o BNG?

Creo que foron un fracaso para o país. E cando digo un fracaso para o país, non eludo a responsabilidade do BNG. Para Galiza, sexas nacionalista ou non sexas, non é bo un escenario. No Congreso vai haber unha representación importante de forzas catalanas, vascas, valencianas, canarias, cántabras? que nun escenario sen maioría absoluta van intentar condicionar a política estatal para que sexan atendidos os seus territorios. Pero as xerais tamén demostran que hai un cambio de tendencia, que o BNG é unha forza claramente en remontada e ese cambio é máis acusado na Coruña.

Unha das liñas da campaña foi apelar a ese descontento na defensa de Galicia de Podemos e En Marea. Capitalizaron menos voto do que tiñan pensado?

En política, á hora de analizar os resultados electorais, o que é importante é fixarse nas tendencias. Cada vez máis galegos e galegas volven estar dacordo que para o país é moi importante ter forzas políticas propias e eu creo que é trasladable ao ámbito local, porque tamén é importante que a política municipal estea liderada por forzas que teñan capacidade de diálogo. Resultoume moi sorprendente ter participado en debates onde concelleiros do goberno puñan como exemplo de actitude dialogante os acordos orzamentarios de PSOE e Podemos, cando discriminaban á Coruña.

A poxa da Solana e do Finisterre parou porque o Concello reivindicou un dereito de compra municipal, exerceríano?

O dereito de compra non. O BNG o que está absolutamente en contra é que se lle pretenda chantaxear ao Concello tendo que comprometer recursos públicos para adquirir terreos que son públicos. Os terreos eran bens comunais da cidade que foron cedidos ao porto para o desenvolvemento e actividades portuarias, polo tanto, calquera novo uso que non estea vinculado a actividades portuarias, hai que concretalo devolvendo eses terreos á cidade para que a cidade concrete eses usos.

Apostando logo por esa devolución gratuita, cal sería a súa estratexia administrativa e política para conseguilo?

Pois perdón por ser repetitivo pero é que o método é ser firme, esixente e ter capacidade de diálogo. O que o BNG pide non é nada do outro mundo. En Madrid presumen de ser unha das cidades con máis áreas verdes de Europa porque coutos de caza e áreas de lecer da realeza foron devoltos gratuitamente á cidade. Barcelona pode presumir de espazos emblemáticos porque eso que era da cidade pasou a mans do exército e finalmente foi devolto de forma gratuita. Na Coruña está o Porto, o cuartel de Atocha, a Maestranza... só pedimos igualdade de trato.

Ningún Goberno do Estado ten apostado pola devolución gratuita. O Goberno de Rajoy firmou un acordo coa Xunta que non ía nese camiño, a nova presidenta de Portos do PSOE ofreceu flexibilizar a débeda. Cre realmente que con diálogo é posible revertir a situación?

Falabamos antes dos resultados das eleccións xerais, para Galiza sería moi importante que houbese unha forza política con capacidade de determinar a política estatal. Pero como di o refrán, líbreme dios dun xa foi. Pero tamén se pode facer a través do diálogo entre administracións. Hai un agravio comparativo moi grave do Estado entre o Porto de Valencia e o da Coruña. O estado asume a débeda do Porto de Valencia porque no marco do Conselo de Política Fiscal e Financeira, o Goberno de Valencia puxo como condición para chegar a un acordo que o Estado se fixese cargo. No caso da Coruña ninguén puxo esa condición. Nin o Goberno local nin as forzas políticas con representación estatal.

Que pensa do modelo de Bilbao, do que falan outras candidatas.

É un modelo do que hai que aprender en moitos aspectos pero o BNG non é partidario de que nos terreos do Porto haxa vivendas de promoción privada e centros comerciais. É imprescindible preservar a titularidade pública deses terreos, hai que atender os usos produtivos, incentivando a industria innovadora vencellada? pero logo máis alá o que é imprescindible é recuperar a relación harmónica da cidade co seu borde marítimo, abrir o porto á xente, espazos de calidade e equipamentos. Nesa área está a solución a moitos dos problemas de mobilidade a escala metropolitana e comarcal. O BNG ten unha proposta moi potente, que o novo hospital se instale no porto, un proxecto a quince anos, cando se complete o proceso de reforma do actual coplexo hospitalario.