Entrevista | Charo Rúa Médica decana del helicóptero del 061 de Santiago que se retira en junio
«No primeiro servizo estaba ‘acojonada’, pero non cambio estes anos por nada»
Tras 34 años salvando vidas desde el cielo de Galicia, la médica de helicóptero medicalizado con más trayectoria del 061 toma tierra para abrazar el próximo 20 de junio una jubilación que le llega dos años tarde. «Xa era hora», indica la compostelana en conversación con este diario, en la que comparte experiencias, anécdotas, peripecias, consejos y algún que otro plan de futuro para su retiro

Charo Rúa, junto al helicóptero del 061. / Jesús Prieto
Carlos Gayoso
Se estima que en todo el mundo se realizan unos 120.000 vuelos al día, y detrás de cada uno, quién sabe. Hay quien cruza océanos por amor; también hay muchos que lo hacen por negocios y otra gran parte lo hace por huir de algo (o alguien). Pero de todas estas personas, hay unas pocas que se embarcan diariamente por la que quizás sea la causa más noble para coger un vuelo: salvar vidas. Y preguntada por cuántas ha salvado, Charo García Rúa (Santiago, 1957) confiesa haber perdido la cuenta, pero lleva 34 años haciéndolo como médica en el helicóptero medicalizado del 061. «Son a decana de Galicia; de Europa non che sei dicir, pero probablemente tamén», explica entre risas. Tras una trayectoria casi inigualable y toda una vida a la altura de las nubes, Charo está a punto de tomar tierra: se jubila el próximo 30 de junio. «Xa era hora», dice.
El periplo de Charo a bordo del helicóptero medicalizado empezó durante la primavera de hace 34 años. «Foi o 22 de abril do 1991», recuerda la médica. En aquel entonces, el servicio aéreo de emergencias llevaba unos pocos meses activo bajo la percha de SOS Galicia, el germen del actual 061. «A iniciativa púxoa en marcha o presidente Manuel Fraga despois dunha viaxe que fixo a Alemaña. Viu como empregaban helicópteros para facer rescates e atender emerxencias e empecinouse en traelos aquí», apostilla.
Antes de emprender su primer vuelo a bordo del helicóptero medicalizado, Charo ya contaba con varios años de experiencia como profesional de la medicina. «Gradueime no 81 pola USC e pouco despois xa me metín no mundo das urxencias, sempre me chamaron a atención. Tamén me dediquei á traumatoloxía durante bastante tempo», indica la compostelana, cuyo rumbo profesional cambiaría radicalmente diez años después, y de una manera totalmente casual. «Estaban buscando xente para o equipo do helicóptero medicalizado de Santiago e animeime a probar sorte. De feito, entereime por un recorte de prensa de EL CORREO GALLEGO; seguro que o teño gardado por aí...», especula.
Y es que, preguntada por si la pasión por las alturas venía de la infancia, Charo desmiente la hipótesis por completo. «De vocación nada. Ata ese momento, os únicos helicópteros que coñecía eran os que saían nas películas de acción», asegura la médica entre risas, y afirma recordar su primer servicio «como se fora onte». «Foi nun campo de fútbol en Muros a causa dunha indisposición; vaia, unha cousa que a priori é moi sinxela de atender. Pero eu estaba totalmente ‘acojonada’, mortísima de medo», rememora la médica. «Cheguei a casa moi nerviosa. Díxenlle ao meu marido: “Isto non é para min, isto non é para min! Mañá deixo o traballo”. E agora mira, non cambio estes 34 anos por nada», se sincera.

Charo Rúa a bordo del helicóptero medicalizado del 061 en su base en Conxo / Jesús Prieto
Y es que 34 años dan para mucho, sobre todo cuando se pasan a bordo de un helicóptero medicalizado. «O certo é que teño moreas de anécdotas, incluso para facer un libro», señala Charo, que recuerda algunas de cuando empezó. «Ao principio do servizo, cando aínda eramos SOS Galicia, fomos atender unha pobre señora que se rebanara o dedo. Non lembro como foi nin por qué», apostilla. «O caso é que cando chegamos, a muller estaba facendo unha especie de ‘torniquete’ cun pano de cociña. Pero eso era o de menos. A pobriña estaba preocupada de que lle cobraramos o servizo; non sabía que era público e dicía: “a factura, a factura!”. Foi surrealista», rememora.
Con todo, no todas las experiencias a bordo fueron cómicas; nada más lejos de la realidad. «É un traballo moi humano e empatizas moito, ás veces demasiado», se lamenta Charo. «Tes que saír a un accidente con falecidos e pensas: “Se ten a idade do meu fillo... Podería ser el”. Logo ves unha nai, totalmente desfeita, e non podes facer outra cousa que abrazala e chorar con ela. É inevitable non facer túa a dor dos demais e levar á casa esa dor. Pero unha acaba por aceptalo», explica.
«Tamén é certo que hai momentos que te reconfortan. Por exemplo, cando vén á túa casa xente que atendiches no helicóptero días despois para agradecerche que lles salvaras a vida», prosigue Charo, que, afirma, es algo «que lle pasou moitas veces».
Angrois, el peor trago
Pero el viaje que más marcó la trayectoria de Charo no fue por el aire, sino por tierra: el accidente del Alvia en Angrois en 2013. «Non collimos o helicóptero porque non tiña sentido.A base de Conxo quedábanos ao lado do lugar e ademais era moi tarde; non podemos voar pola noite», explica. «Son imaxes que nunca se esquecen. Decatámonos de que nos estaba sobrepasando ao día seguinte, cando espertamos. Eu tiña o corazon nun puño, latexando frenético, pensando en tódalas cousas que non fixen e podería ter feito; vidas que salvar... Pero non só me pasou a min; pasounos a todos», explica emocionada. «Foi a única vez que tiven que pedir apoio psicolóxico», confiesa.
«Estudar, estudar e estudar!»
Un vuelo de urgencias en helicóptero es de todo menos previsible. «Nunca sabes o que vas atopar, pode haber cables, vexetación... Ademais, hai que ter en conta que moitas veces o paciente non está localizable...», señala Charo. «Tampouco sabes cal vai ser o estado da persoa, se é aprehensiva, se ten medo ás alturas... Iso si, nunca ninguén se me negou a subir ao helicópero», apostilla.
Si tiene que dar un consejo para futuros médicos de helicóptero, Charo lo tiene claro: «Estudar, estudar e estudar!». «Neste traballo, a curiosidade é primordial. Non se pode pasar un día sen estudar», asevera la médica. «Hai que interesarse por todo: o funcionamento do helicóptero, novidades, actualizacións... Nunca sabes que vas atopar por aí adiante», señala. Eso sí, ese interés nunca llegó hasta los mandos de la nave. «Nin de coña quero aprender a pilotar. Acaso os pilotos queren facer cirurxías?», responde.
Treinta y cuatro años se dicen rápido, pero, ahora, a Charo le quedan pocos meses para detener su vuelo y jubilarse. «Teño 67 anos; creo que xa é o momento. Prolonguei dous anos máis, non creo que moita xente faga iso», asegura. «De todo isto quédome coa experiencia, por suposto, pero tamén cos meus compañeiros, que son os meus mellores amigos», indica. «Ademais, as vistas de Galicia dende o ceo son inigualables. Todo o mundo debería velas algunha vez na vida», señala.
Cuestionada por si va a retomar el vuelo en algún momento, Charo indica que no, o al menos no en la misma nave. «Non creo, xa o teño moi visto. Fun coa familia ás cataratas do Niágara e querían facer un tour en helicóptero e negueime. Nin de coña subo sen coñecer o piloto», apostilla la médica, que sí que espera dedicar su jubilación a viajar, «pero de turista».
- ¿Por qué ha aparecido una playa de Porto do Son llena de pulpos?
- Una mujer muerta y otra herida de gravedad en una colisión frontal en Ames
- Estos son los dos pueblos más felices de Galicia: los únicos en el top35 de España
- La ‘morriña’ nos hace funcionarios
- Augas de Galicia concluye que el proyecto Altri 'cumple' con los objetivos medioambientales exigidos
- Alertan de la presencia masiva de palos de batea en las playas
- «No primeiro servizo estaba ‘acojonada’, pero non cambio estes anos por nada»
- La Xunta dará más de 150 euros al mes a los técnicos por agilizar la dependencia