Hai anos, nunha demorada viaxe por un Mozambique no que a guerra acabara había tempo, pero as súas consecuencias non, observei que nas farmacias, o único produto anunciado -e dos poucos dos que debía haber existencias- era un de fabricación nacional: os preservativos Jeito. Nos escaparates e no interior dos establecementos, a única publicidade que se vía eran enormes carteis que rezaban -aínda que a expresión non sexa aquí moi acaída-: Faça o amor com Jeito. Non sei que foi antes, se a marca do produto ou a publicidade, pero desde logo, nunca tal vin un eslogan máis axustado ao obxectivo. Hoxe estamos en xornada de reflexión, e o normal sería que desde un púlpito coma este -seino, non me gusta recoñecelo, será un púlpito pequeno, apenas un deses enreixados de madeira que poñen tras das barras dos bares para que os camareiros estean en posición de superioridade, pero é un púlpito- lles fixera un chamamento á responsabilidade no voto e a exercer ese dereito tendo en conta o moito que nos xogamos, e iso. Pois non.
Entendo que ata agora foi así. Que quen votou foi coa mellor das intencións posibles -quitado algún compromiso familiar deses que che obrigan a saír coa papeleta da casa, e mesmo nesas casos sempre se pode dar o cambiazo no traxecto ou na cabina-. Que aquilatou as posibilidades todas, ou máis exactamente, que tragou rodas de muiño para votar aos seus de sempre. Desta vez non. Eu nunca acreditei nesa teórica vontade colectiva consciente do electorado, pola que millóns de persoas votando individualmente adoptan colectivamente unha sabia decisión. Non. Millóns de persoas votando son millóns de decisións erradas ou atinadas en si mesmas, ou como dicía John Calvin Coolidge, que foi o trixésimo presidente dos EEUU, nos anos 20 do pasado século, "sería unha parvada pretender que o pobo non pode cometer erros políticos. Pode cometelos, e graves. Sábeo e paga as consecuencias; pero comparados cos erros que cometeu calquera tipo de autocracia, carecen de importancia".
Así que votar non é apostar a ganador, non é escoller o número dun décimo de lotería, non é decidir con quen vai casar cada un. Tampouco é, deixarse levar, seguindo ese impulsivismo irracional que tanto venden os guionistas de Hollywood ("Hazlo o no lo hagas, pero no lo intentes", na frase memorable do mestre Yoda, ese Paulo Coelho que parece un gremlim verde moco). Nunca entendín esta parvada da xornada de reflexión, como se escoller unha opción política requirise 24 horas de soidade e non fose no fondo, como dicía Samuel Johnson do matrimonio en segundas nupcias, un triunfo da esperanza sobre a experiencia. (Pero non me fagan moito caso: tampouco entendín o da prohibición das enquisas, o de que os partidos teñan acceso aos censos e poidan mandar papeletas as casas, e logo nas mesas electorais saber quen votou e quen non...). Mais nunhas eleccións tan abertas coma estas, nas que pode pasar de todo, nas que moito se pode decidir por photo finish, pero sobre todo pola habilidade nunca demostrada na política española da negociación posterior, votar debería por un signo de reafirmación persoal e cidadán. Se me permiten a pouca educación de dar un consello, voten sen mirar o marcador. Voten sen Jeito.
