Apolítica española debe ser difícil de entender para a xente de fóra. A política no seu conxunto, partidos e electorado, porque a pesar do que digan algúns, para que haxa política teñen que existir eses dous elementos, da mesma maneira que para haxa unha mentira, segundo Homer Simpson, fai falta alguén que minta e alguén que escoite. Debe ser difícil de entender, por exemplo, todo o que se montou coa sentencia da Gürtel. Unha chea de anos de prisión para un extesoureiro do PP, uns empresarios do sector do saqueo, e unhas condenas considerables para cargos medios do partido conservador da zona de Madrid. Unha exministra condenada tamén a devolver uns cartos que lle deron irregularmente e o propio PP, o mesmo. Pois non sei a que vén tanto espanto.

Non sei a que vén tanto espanto porque todo iso, e moitas cousas máis -pagamentos en negro a dirixentes, obras en B na sede do partido- eran xa sabidas, e a diferenza agora non é que se descubra que sexan certas, senón que se acredita que son ilegais e constitutivas de delito. Ben, sería menor ou maior o escándalo se a sentencia fose absolutoria, ou impuxese unhas penas ridiculamente baixas? É dicir, o grave é que pasara todo iso, que se soubese e non pasara nada, ou que agora haxa unha sentencia -ademais, non firme- que o sanciona xuridicamente. O que pasa nas democracias é que, independentemente das consecuencias penais, os representantes da cidadanía apéanse voluntariamente do cargo en cando se sabe que fixeron algo reprobable. E se non, apéaos o electorado. Pero a democracia española é singular. En poucos países da contorna se debeu dar a circunstancia de que practicamente todos os membros dun Goberno, o segundo de Aznar, poidan rematar celebrando en Soto del Real unha festa dos 15 anos da promoción con máis quórum que moitas.

Con todo, a culpa non é da xente do PP. É verdade que moitos cargos dese partido están imputados ou condenados por meter as dúas mans na caixa, pero se non é crible que iso soamente pasara en Madrid e Valencia, tampouco o é que soamente lle pase aos do PP. Quizais haxa partidos que teñan máis necesidades económicas para soster infraestruturas e campañas custosas, e cando moitos cartos se moven, algo queda na peneira. Quizais algúns teñan máis propensión a considerar que o mundo está para aproveitarse del, menos escrúpulos persoais e menos presión no seu contexto. Pero a democracia española tamén é singular en que os mecanismos de control apenas funcionan. Un exministro, Eduardo Zaplana, paga en metálico un piso de dous millóns de euros, e non salta ningunha alarma. Ou cando outro, Jaume Matas, se fixo cun palacete do século XVIII. O entramado Gürtel, por exemplo, saltou pola denuncia dun concelleiro do partido implicado. E desde entón houbo unha chea de eleccións.

A democracia española é tan singular que parece que soamente se move a impulsos, seguindo aquel consello que daba Raymond Chandler aos escritores de novela negra se a narración se estancaba: "Fai que entre pola porta un home cunha pistola na man".