Á espera de que Toni Cantó nos descubra como en realidade somos os galegos, eu aventuraría que, a pesares da nosa fama de apegados ás tradicións, somos bastante pragmáticos. Ou seguidores do tradicional mentres non vaia contra o sentido práctico. Por exemplo, nos rituais funerarios. O de sempre era velar os mortos na casa, comezar dándolle un repaso ás virtudes do defunto, logo pasar ao comentario da situación en xeral, devalando logo ao momento contos e anécdotas, proceso catárquico facilitado pola inxesta de bebida e algunha comida para que os corpos -quitado o corpo presente- fosen asentando.

Cando os enterros pasaron a ser un gasto considerable, as beberotas e paparotas o mesmo, e as casas deixaron de ser tan grandes como para acoller a tanto amigo e coñecido do falecido, xurdiron os tanatorios. Todos o traballo dos antropólogos que pasaron anos de frío, esforzo e perigo de cirrose estudando o fenómeno dos ritos funerarios galegos foi ao tacho cando xurdiron esas instalacións funerarias como cogomelos por todo o territorio. Segundo datos da patronal, na provincia da Coruña hai 60 tanatorios, por 95 de Barcelona. En Pontevedra hai 64 e en Lugo 52, mentres en Madrid, co dobre de poboación que Galicia, hai 54. Os galegos, que non chegamos ao 6% do censo español, temos o 10% do censo funerario. Pero iso non acabou cos velorios. As instalacións funerarias empezaron tendo máquinas de autoservizo, nas que pillar augas, refrescos ou deses cafés que axudan a andar de ventre, ata que axiña entenderon que ou poñían bar, ou llo poñían enfronte. Tamén o sentido práctico mudou os costumes. Nunha vila luguesa, o cemiterio está rodeado de tanatorios, pero a parroquia, mesmo a máis próxima, está máis afastada. Era unha amoladura desaparcar o coche para ir o funeral, buscar alí onde deixalo e volvelo coller logo para aparcar no cemiterio á hora do enterro, así que primeiro enterran á xente e logo fanlle ao funeral. Por non falar de que case a metade das familias escollen incinerar os seus deudos.

Así que entendo o desexo da familia de Franco, a consanguínea e a política, de enterralo nunha igrexa, como sempre se fixo nas aldeas, porque tes o morto a man, e bótaslle un ollo ao panteón cando vas á misa, ou cando xurde algunha cerimonia relixiosa de obrigada asistencia, tipo voda ou bautizo. O que non entendo son as razóns da Igrexa, da Conferencia Episcopal, do bispo de Madrid ou de quen corresponda. Calquera pode pedir ser soterrado nunha catedral? É un privilexio reservado aos xefes do Estado, aínda que fose pola brava, como no caso no defunto Paco, ou hai concurso-oposición? No caso de Franco, será polos méritos que acadou en vida, enchendo o Ceo de centos de milleiros de clientes? Porque, desde logo, polos méritos cristiáns dos descendentes non é. Filla, netos e netas acumulan máis divorcios e escándalos que un cantante de rap ou unha actriz en rehabilitación permanente.

Claro que todo pode ser unha manobra da Conferencia Episcopal, do bispado de Madrid ou de quen mande na catedral da Almudena, para atraer turismo, e darlle unha opción aos que se cansen de facer cola para visitar o veciño Palacio de Oriente. Un nome coñecido en todo orbe como o de Francisco Franco, aínda que sexa para mal, pode ser unha atracción irresistible para esa xente que vai como moscas a todo o que se anuncie en televisión. Aínda que se me fan caso, a familia do finado ou os da Catedral, eu poñeríalle na tumba aquela obra do artista Eugenio Merino, que representaba a momia de Franco metida nunha neveira de refrescos. Reforzaría o punto tanatorio.