O que faciamos en Reis, ou cando recibimos un regalo, desempaquetalo, amosándoo, describíndoo e falando das súas características, chámaselle agora unboxing se ademais se grava cunha cámara para logo difundilo nas redes sociais. O unboinx faise normalmente cando se merca a última novidade tecnolóxica, ou unha peza de coleccionista, ou algo raro. Ninguén o fai cando desembala cápsulas para a cafeteira ou o último bestseller (ben, isto quizais si). É unha mestura da nova tendencia de considerar a propia opinión como algo extremadamente valioso e do vello costume de presumir de ter cousas, sobre todo se son valiosas e se posúen antes que os demais. En todos eses aspectos, a extracción dos restos de Franco do Valle dos Caídos foi -polo menos en opinión do meu fillo pequeno, que é quen controla estas prácticas- un unboxing de libro: alguén considerou que sacar uns restos humanos dun sitio onde nunca lle corresponderon estar é como para ensinalo.

A retirada de Franco, como a chegada da Play Station 5 ou do último iPhone, estivo precedida dunha intensa campaña propagandística gratuíta, xerada sobre o ruxe-ruxe de se vai ter cámara de X megapixeles ou se a familia se resiste á mudanza ou non e se porán coches de liña para asistir ao re-sepelio. Pasou tamén co traslado como pasa coas novidades, que cando aparecen xa non son para tanto, e todas as expectativas se foron como o gas ao abrir unha botella de champaña. O que viña ao abrir o paquete era unha caixa normal, de segunda man (ou como din nos anuncios, case nova/un único propietario). Todas as apostas sobre como ía estar o féretro, se ía haber féretro ou non, se o prior da basílica se ía encadear, se algún Franco ou Martínez-Bordíu ía sufrir un síncope ou rachar o terno en sinal de dor, quedaron en nada. O traslado tivo menos épica que levar un sofá para o chalé de veraneo, se eses traslados se fixeran en helicóptero e con traxe de loito. Nin sequera puidemos ver o único momento crítico: cando o funerario de Becerreá comprobou que o cadaleito estaba abombado e desfondado, comido pola humidade, e argallou subilo nunha táboa, aseguralo cunhas cinchas e cubrilo cun tea para salvar as aparencias, e que non parecese a equipaxe dunha familia de emigrantes de Marrocos volvendo a casa a pasar as vacacións. Incluso os asistentes, vellos e novos, de uniforme ou de paisano, Tejero pai e Tejero fillo, parecían ter sido escollidos nun casting de Berlanga.

Quizais a mellor comprobación de se unha cousa, persoa ou acontecemento ten auténtica relevancia, transcendencia histórica ou social, é ver como sobrevive sen o osíxeno da explotación mediática. Se tanto nos ten seguilo ao detalle ou non. Pois na exhumación-inhumación, produciuse tanto rebumbio para nada, ou como recreou Samaniego a fábula de Esopo: "Estos montes, que al mundo estremecieron,/ un ratoncillo fue lo que parieron". Púidose cumprir -aínda que vergoñentamente tarde- o deber democrático de sacar os restos do ditador do mausoleo cheo de xente que matou de forma discreta e entregarllos de igual forma á familia, en vez de organizar un circo televisado de tres pistas, uns fastos ridículos e uns minutos de publicidade a unha xente que dá entre risa, pena e medo. Unha cousa é que esteamos no sociedade do espectáculo e outra que o escenógrafo do espectáculo da sociedade española sexa Manolo el del Bombo.