O 15 de febreiro de 2003 acompañei en Vilalba a Manuel María cando leu o discurso de ingreso na RAG. Moito me gorentou escoitar en labios de Ferrín estas palabras: "Cando os máis dos académicos e académicas aquí presentes chegamos á Cidade das letras galegas, Manuel María xa estaba alí, na porta, facendo se tal un cigarro, á nosa espera, e deunos unha aperta de recepción cordial". Carvalho Calero tamén estaba á nosa espera.

A cidade das letras galegas cos seus barrios e bisbarras senlleiros encerra unha das historias máis fermosas e teimudas agromadas nesta Fisterra europea. Cando algúns a daban por unha Pompeia destruída, varias xeracións afoutas, desde a de Rosalía á de Otero Pedrayo, reconstruíron os seus muros e alicerzaron as súas columnas. Don Ricardo foi o egrexio cronista desa restauración.

Un investimento de centenares de persoas na creación de beleza e memoria na lingua de noso. Desde os trobadores e xograres medievais até os mozos e mozas que hoxe fan literatura, alentada por un resistente batallón de lectores, mediadores e estudosos, ligada a un tecido de pequenas empresas editoras, entidades, revistas, premios, bibliotecas e librarías, a nosa literatura sorprende ao mundo. A vella nazón de Breogán emitía para o universo as visitas que recibía Merlín nas terras de Miranda.

Carvalho Calero é sen dúbida un dos piares das nosas letras. Con cuarto propio na súa cidade a cuxo enxoval achegou seis décadas de vizoso traballo. Tiña na cabeza perfectamente ordenados os capítulos, os protagonistas, as obras. Poucas persoas tan familiarizadas co estilo, a lingua, a evolución, o ideoloxema das nosas autoras e autores.

Lembro unha ocasión, ceando con el logo dunha conferencia na Coruña, cando un dos comensais interrompía a don Ricardo pedíndolle información sobre obras concretas. E don Ricardo, sempre elegante, respondía cunha precisión matemática e cun rigor exquisito.

Pero don Ricardo non é só o galeguismo clásico e ortodoxo, o partisano antifascista, o intelectual libre e por iso incómodo, o historiador da literatura, o profesor. É tamén o poeta que fai a crónica do seu século violento. O narrador que desvela a súa intimidade e os seus soños. O dramaturgo que indaga nos labirintos e nas contradicións da alma humana. O ensaísta brillante que administra con exactitude cada lexema. O orador que ordena o caos. A testemuña da xeración Nós. O polemista que defende con sólidos argumentos a súa posición.

O estado de alarma que tanta morte e tanta destrución laboral trouxo ás nosas vidas supón un atranco imprevisto para a celebración plena do Ano Carvalho Calero. A festa prevista para hoxe en Ferrol tivo que ser suspendida e adiada. El que tamén estaba á nosa espera desde hai dúas décadas admite con resignación a nosa condición de asustados mascarados, de confinados, e cheira o olor a medo que se foi espallando por moitos fogares.

Pero podemos tomar unha decisión extraordinaria e prolongar o seu ano no curso próximo para que non retallemos ningún chanzo da postergada homenaxe que tanto merece. Para que o cuarto que ocupa sexa coñecido por toda a cidadanía. Para que as seis décadas de brillante poligrafía circulen polo país libremente. Porque esa liberdade é tamén a bandeira que loce nas mans, na palabra e no corazón do autor de Scórpio.