Os poderosos temen o fútbol. Temen a paixón que suscita nas masas, a súa identificación tribal cunhas cores determinadas, a veneración idólatra polos grandes xogadores. Téñenlle medo, en definitiva, porque é capaz de xerar un apego masivo a unha identidade que eles non poden controlar nin definir con exactitude, que escapa ao seu control e mesmo pode resultarlles contrario.

Por iso levan toda a vida tentando compralo, posuílo, domesticalo, empregalo para os seus fins en exclusiva, para os seus negocios, para crear un sentido único de patria co que amainar as tensións sociais cando lles é preciso ou para encorar calquera outra identidade nacional disidente, en competencia co da escuadra nacional. Debemos lembrar hoxe que mesmo o agora tan reivindicado Zapatero aproveitou o Mundial de Sudáfrica para colar con disimulo a súa reforma laboral, a que baixaba a indemnización por despedimento a 20 días por ano traballado. A nosa memoria é rancorosa.

Sucede, ademais, que o fútbol non obedece os poderosos. O mapa do gran talento futbolístico non cadra co do diñeiro e o dos imperios. Os grandes futbolistas danse con máis frecuencia no Sur que no Norte; na Periferia antes que no Centro; na mestura das razas mellor que na pureza; nos barrios baixos máis que nos altos. O fútbol é a vinganza do pobre e a súa lotaría: o heroe futbolístico redime na cancha todas as derrotas padecidas polo seu pobo, a súa clase, a súa cidade, ao longo da Historia.

Con Maradona, o futbolista de selección por excelencia, Arxentina derrotaba por fin a Inglaterra, aínda que só fose simbolicamente, e curaba en parte a humillación sufrida nas Malvinas catro anos antes, aquela guerra austral que servira para rescatar á Thatcher da súa impopularidade e para afundir definitivamente un réxime militar, o arxentino, co que compartía a súa mesma obsesión anticomunista. Maradona foi en México 86 o equivalente no campo de fútbol do mísil Exocet nas Malvinas, a vantaxe tecnolóxica definitiva, a wunderwaffe de última xeración deseñada nunha Villa Miseria do arrabaldo porteño, a arma secreta que determinara o resultado do partido. O verdadeiro partido do século.

Non é doado ser un mito, esta verdade forma parte da cultura occidental cando menos desde Aquiles: o heroe non sabe comportarse fóra do campo de batalla, aborrece a vida de diario e trata a todo o mundo cunha arrogancia insoportable. Pero non debía ser doado deixar de ser Maradona para ser Diego, á fin e ao cabo, quen quere deixar de ser un deus? Desa convivencia imposible entre o mito e o ser mortal que lle dá pousada nace o relato do anxo caído, do xoguete roto, da autodestrución do heroe.

Non somos psicólogos e detestamos os moralistas. Maradona errou enormemente na súa vida privada e converteu o fútbol nunha ferramenta ao servizo dos de abaixo. Ambos feitos son indiscutibles aínda que contraditorios. Desgraciadamente, a esquerda contemporánea detesta a complexidade e esixe heroes exemplares e quimicamente puros, heroes que non existen. Nós preferimos a Maradona no noso equipo.