Foi tan unánime e convincente o espectáculo, tan cheo de imaxes icónicas, de xestos de dignidade e compostura soberanas que durante unhas horas esta semana pasada desexei ser inglés e monárquico. Un leva toda a vida no bando perdedor da Historia, nunha nación e nunha clase esquecida polos paparazzi e gustaríame saber, aínda que só fose media hora, que se sinte mirando o mundo desde palco do Bernabeu, desde o belvedere de Balmoral ou desde as xanelas do primeiro andar do pazo de Buckingham. Supoño que a eles tamén lles debe pasar o mesmo de cando en vez. Tamén eles deben botar en falta coñecer o contido verdadeiro da frase chegar a fin de mes, ou cesta da compra ou compensación por despedimento. Ter unha vida da morea, en definitiva, como cantaba Jarvis Cocker en Common People. Por que non? Os membros dunha familia real tamén poden ter ás veces vicios tan requintados como este, non todo van ser as modelos menores de idade da axencia de Jeffrey Epstein, como as que tanto lle prestaban a André, ausente nas imaxes derradeiras da súa nai.
Sospeito que a atención extraordinaria que mereceu a morte da raíña Isabel II nos medios españois e galegos debe ter un sentido máis profundo que a simple función consoladora que a crítica literaria lle atribúe aos contos de fadas. O que se nos pretende dicir tamén é que, aínda que os Borbóns poidan ser un desastre, a monarquía como institución non ten por que selo, e que aí está o exemplo dos Windsor para demostralo: setenta e tantos anos no trono sen que se lle coñezan contas secretas en Suíza, nin cacerías de elefantes na África austral en tempos de crise. Un exemplo de conduta. Omítense das crónicas detalles ominosos, como as simpatías nazis do seu tío Eduardo VIII, e cuestións estruturais, como os millóns de mortos sen cuantificar que custou levantar e manter o Imperio Británico ao longo dos séculos. Os espellos das princesas nunca din a verdade.
Aínda así, cómpre recoñecer que, contra a arrogancia paifoca de Felipe II, incapaz de renderlle o debido respecto á memoria do libertador Bolívar, a coroa británica soubo deixar atrás as atrocidades dunha descolonización aínda fresca e converterse nunha especie de símbolo da nova alianza entre iguais que viña a substituír a antiga vasalaxe dos vencidos: a Commonwealth. A operación esixe un inmenso exercicio de desmemoria, pero se os anteriormente sometidos están dispostos a perdoar os crimes do amo, este estará encantado coa transacción. Douscentos anos despois, os borbóns son incapaces de comprender aínda hoxe a sutileza desta operación e seguen reproducindo todo o resentimento da historiografía reaccionaria española ante a perda do imperio. Que mellor resumo da súa incompetencia histórica que a imaxe de Felipe VI copiando do móbil as poucas palabras precisas para renderlle homenaxe no libro de visitas do funeral á raíña defunta. Canta falta de memoria, de lucidez, de estilo, os únicos atributos imprescindibles para unha monarquía que xa non manda, representa.
