O futuro desde as administración locais

Valentín Paz Andrade, unha das dez persoas que formou parte da Comisión Negociadora da Transición, sempre dicía que as estruturas do centralismo se mantiveron intactas dentro da fachada autonomista e que había unha incompatibilidade clara entre o Estado das autonomías e a existencia das institucións provinciais. Neste sentido, o acordo acadado polo BNG e o PSdG-PSOE vai moito máis aló de calquera outro acordo asinado anteriormente para as deputacións; é un firme e decidido (mesmo ousado) paso adiante na construción dunha nova arquitectura institucional para o país. Velaquí un escenario radicalmente diferente, uns novos contidos para un futuro transparente e sen clientelismos, baseado na igualdade e na xustiza.

Programaticamente, os eixos básicos do acordo concretan as seguintes ideas principais:

-A necesidade de superarmos este modelo, un modelo que non responde á nosa realidade social e territorial. De aí que nos comprometamos a iniciar un proceso de negociacións de transferencias de competencias tanto á Xunta como aos concellos.

-Os concellos como centro das políticas e a Deputación como transmisora de recursos que eles mesmos administren, a través de criterios obxectivos que corrrixan as desigualdades territoriais e fomenten a cooperación a un nivel supramunicipal.

-O inicio dun proceso de democratización e de transparencia institucional, interna e externamente. Desde a modernización e actualización do regulamento á fuxida do presidencialismo pasando pola inequívoca vontade de potenciar os órganos colexiados.

Ao noso ver, este proceso de transformación da Deputación, debe facerse a través dun goberno único, formado por dúas forzas que teñen diferenzas mais actúan con responsabilidade e poñen por diante os intereses colectivos respondendo á mensaxe das persoas que querían unha verdadeira transformación institucional e acordan un programa que nos une, que se fai público e sobre o que renderemos contas ante o conxunto da sociedade. O desexábel é que se impliquen neste proceso o resto das forzas políticas con representación na Deputación e que partillan a nosa visión a medio e longo prazo.

Neste camiño déronse xa pasos como a elaboración de plans onde os recursos económicos vaian directamente dirixidos aos concellos priorizando o investimento social, onde os concellos serán os verdadeiros protagonistas e os destinatarios dos recursos públicos baixo criterios de equilibrio territorial e social.

A liña de actuación responde a poñer os recursos e as infraestruturas da Deputación ao servizo doutras institucións e da cidadanía, optimizando o existente e infrautilizado. É o caso da futura residencia universitaria Elvira Bao que, ao tempo, supón restituír o nome das persoas represaliadas na Guerra Civil española e cumprir coa memoria histórica e a xustiza.

Un dos obxectivos é tamén potenciar o uso da nosa lingua nos concellos e na propia institución, dando exemplo dun compromiso que acuda tanto ao simbólico a través do dominio.gal como ao fomento do uso real desde as institucións locais incrementando as partidas para este fin.

Prioridade é, da mesma maneira, planificar o apoio ao tecido asociativo cultural establecendo prioridades reais e garantindo que os propios concellos sexan axentes e motores dunha dinamización cultural que tamén serve para vertebrar e darlle cohesión ao conxunto do territorio.

Outro dos retos é camiñar cara á igualdade real de servizos e prestacións da veciñanza, independentemente do lugar de residencia, e facelo, de maneira especial e intensa, nos colectivos máis desfavorecidos. Nesa liña, situar a loita contra a violencia de xénero como un dos piares da acción de goberno de xeito transversal.

O vindeiro ano conmemoraremos o centenario das Irmandades da Fala e non quería rematar sen lembrar a dúas das súas figuras especialmente relacionadas coa Deputación, o presidente Alfredo Somoza e o vicepresidente Ánxel Casal, exiliado o primeiro e asasinado o segundo despois do levantamento militar de 1936. De maneira especial, para o tempo que comeza e que virá, gustaríame que a luz prendese na memoria de María Miramontes, Amparo López Jean, Elvira Bao e tantas e tantas mulleres esquecidas da historia. Con elas temos unha débeda de recoñecemento que é de xustiza comezar a saldar.