Nunha casiña ao lado da igrexa de Santa María de Ordes (concello ourensán de Rairiz de Veiga) vivían Pedro Díaz e Muño Vandilaz: un dos primeiros matrimonios homosexuais de Europa. Casaron nesa capela o 16 de abril de 1061, co oficio do propio párroco. Case mil anos despois, Galicia celebra o Mes do Orgullo con centos de actividades como as que organiza o Consello da Cultura Galega. Como indica nunha conversa con este diario Carme Adán, coordinadora da Sección do Pensamento do Consello e do comité asesor da mostra Sen Cancelas, “cando casaron dous homes no século XI non había un nome para falar da súa identidade, non existía o concepto de LGBT por iso nos gusta falar de identidades e diversidades sexuais... historias de xente que vivía fóra da norma”.
Sen Cancelas, inaugurada este luns no IES Rosalía de Castro (Santiago), viaxará polos institutos galegos adicada á mocidade para achegar as identidades sexuais a través de fitos históricos e referentes. Tamén pode consultarse na web do Consello. Ademáis, o Foro Identidades e Disidencias Sexuais, presentado o 6 de xuño, elaborará un mapa durante todo un ano para facer un informe da situación nun proxecto pioneiro. E o luns 20 celebrarase a xornada Pensar con orgullo, co encontro Corpos en Rebeldía que dá voces ás distintas reflexións.
A filósofa e ensaísta Carme Adán explica que “o obxectivo é dar a coñecer a memoria das persoas diversas, poñer o foco na diversidade afectiva-sexual”. A exposición conceptual Sen Cancelas busca a interactividade cos alumnos, “que poderán identificarse segundo a súa raza, xénero, identidade sexual... para comprender que todos somos diversos e que non pode estar penalizado como noutros países (onde mesmo hai pena de morte)”.
Indica Adán que a mostra viaxa precisamente “pola diversidade do mundo e de Galicia, desde ese matrimonio do século XI ata a actualidade”. E amosa “os camiños de volta como no Berlín que pasou da gran diversidade da década dos 20 ao nazismo que tumbou todo, ou a Galicia desde o franquismo á primeira manifestación do Orgullo en 1981 en Vigo, ou a lei galega de 2014”.
Polos paneis pasan Elisa e Marcela, Eduardo Blanco-Amor, Laura Bugalho, Ernesto Foliers (primeiro transformista e imitador de estrelas español): “Os comisarios Daniela Ferrández e Enrique Latorre axudan a coñecer o pasado e proxectarnos ao futuro nunha mostra pioneira”.
“Coñeceremos ás mulleres e homes que nos abriron camiño”
Sen Cancelas poderá verse ata o 30 de xuño no IES Rosalía de Castro, e despois pasará por outros institutos galegos. Pero xa pode consultarse permanentemente na web do Consello da Cultura desde este luns. Mentras tanto continúa traballando o Foro Identidades e Disidencias Sexuais nun proxecto pioneiro que rematará no Mes do Orgullo de 2023 cun informe.
“Tamén é pioneira Sen Cancelas, comisariada por Daniela Ferrández e Enrique Latorre: temos a sorte do último libro de Ferrández (A defunción dos sexos) para facer memoria da diversidade en Galicia”, salienta Carme Adán. E apunta que “a sociedade é a que coloca as etiquetas, para nós importan as identidades e como chegamos aos dereitos”. A mostra, cun buzón de suxerencias para alumnos, axudará nos institutos a “coñecer a memoria das mulleres e homes que nos abriron o camiño, cunha loita detrás por uns dereitos que non foron regalados”. Adán aposta por incluír esta materia “dun xeito transversal no ensino”.
