A Real Academia Galega e a Casa-Museo Emilia Pardo Bazán atesouran na rúa Tabernas boa parte da memoria de Galicia, non son só libros ou revistas, nos seus fondos hai moito máis. Segundo fontes da institución hai 1.100 caixas no arquivo da Academia, que dan acubillo a, entre outras cousas, máis de 30.000 documentos en papel e a 100.000 fotografías. Nos andeis hai máis de 60.000 volumes de monografías e 3.000 títulos de publicacións periódicas, así como mobles, vaixelas, cadros e até a bandeira que cubriu os restos mortais de Curros Enríquez desde La Habana a A Coruña, no ano 1908. É, segundo explican fontes da Academia, a bandeira de Galicia máis antiga que se conserva e “moi posiblemente” a primeira feita en tea que ondeou en Galicia.
A Real Academia Galega enfrontarase durante o primeiro trimestre do vindeiro ano —segundo os plans do Ministerio de Transportes, Movilidad y Agenda Urbana— a unhas obras de reforma integral do edificio, que aínda están por licitar. Antes de que se executen, o inmoble de Tabernas, 11, ten que ser baleirado e todos os fondos trasladados para que as institucións poidan seguir prestando servizo durante os aproximadamente dous anos que durarán os traballos. Polo de agora, a Real Academia Galega non conta cunha solución a este traslado, que terá que ser de ida e volta, aínda que, segundo explicou o presidente da entidade, Víctor Freixanes, está xa na mesa do Concello da Coruña, porque “non é negociable” a marcha nin da Academia nin da Casa-Museo Emilia Pardo Bazán da cidade.
Neste punto, ambas as dúas Administracións están a negociar que espazos poderían acoller estes fondos, xa que teñen que ter unhas condicións mínimas de humidade e de temperatura para que non sufran co mudanza. Conta, por exemplo, con exemplares desde o século XVI até a actualidade de temáticas como literatura, arte, historia, lingüística e cultura popular de Galicia; cunha Carta Xeométrica de Domingo Fontán, que está considerado o primeiro mapa realizado en España utilizando métodos científicos e no que Fontán inverteu dezasete anos da súa vida, xa que percorreu toda Galicia, a cabalo e a pé, facendo medicións e rexistrando todo o que atopaba ao seu paso. Entre os tesouros da Academia destaca tamén o retrato que Máximo Ramos fixo de Rosalía de Castro e que preside o salón de actos da institución e outras pezas importantes, como o sombreiro de Manuel Murguía, a maleta de Eduardo Pondal, unha mostra do pelo de Rosalía de Castro e o sabre de Solís.
Durante os aproximadamente dous anos que durarán os traballos de reforma, a Academia confía en seguir prestando servizo, aínda que sexa dun xeito máis restrinxido, xa que o arquivo da Real Academia Galega é consultada por investigadores de todo o mundo, xa que garda tamén un fondo histórico de publicacións galegas, con títulos como El idólatra de Galicia, O vello do Pico-Sagro, A Nosa Terra ou a revista Nós, ademais de moitas outras editadas por galegos na emigración cubana e arxentina a finais do século XIX e comezos do XX.
No primeiro andar do edificio de Tabernas, 11, está a Casa Museo Emilia Pardo Bazán, que conta non só con parte da biblioteca da escritora —outra parte está en Meirás— cuns aproximadamente 8.000 volumes senón tamén con mobles que foron dela e que axudan a entender a súa vida e a súa obra, xa que dona Emilia foi precursora en moitas cousas, entre elas, na de utilizar un espazo profesional na súa casa, un gabinete, no que escribía e atendía os seus asuntos.
Son aproximadamente 8.000 os libros que conforman a biblioteca de Pardo Bazán, a parte que se conserva en Tabernas, 11 e que o presidente da Real Academia Galega, Víctor Freixanes, reivindica que se reúna coa que segue en Meirás, que ten uns 3.000 volumes, pero que o faga na Cidade Vella da Coruña, cumprindo o desexo das herdeiras de Pardo Bazán, que doaron o edificio co compromiso de que se difundise e ampliase o legado da escritora e que se crease un museo que se encargase de que a súa vida e a súa obra non se esquecesen.
Así, na Casa-Museo compílanse non só os libros que ela escribiu senón tamén os que falan dela e parte do patrimonio que lle pertencía, como as súas mesas de traballo, as cadeiras, unha cristalaría, correspondencia e cadros, moitos cadros, feitos por e para a súa familia, algúns con anotacións e dedicatorias, incluso abanos e algunha que outra xoia.
