Accesibilidade universal, a eterna materia pendente

“A accesibilidade é algo que beneficia a toda a sociedade no seu conxunto, non vai en contra de ninguén nin é estrictamente para un colectivo, que non pasaría nada se o fora. É un dereito, polo tanto, hai que facer máis pedagoxía e seguir insistindo nesta cuestión”, resalta Anxo Queiruga, presidente da Confederación Galega de Persoas con Discapacidade (Cogami), organización que, durante todo este mes de setembro, poñerá o foco nesa cuestión, no marco da campaña lanzada este ano para visibilizar as necesidades dese colectivo. “Fai 30 ou 40 anos, xa falabamos de accesibilidade. Que todas as persoas poidan ter unha independencia e autonomía é un tema trascendental. Certo é que hoxe ese concepto é máis amplo, e fálase da accesibilidade universal, non só vista como o que son as barreiras arquitectónicas. Vai máis alá. A accesibilidade tamén é nos bens, nos productos, nas ferramentas, nos servizos…iso condiciona que unha persoa con discapacidade sexa máis autónoma, máis independente, e que poida organizar a súa vida como calquera outro cidadán. E, con respecto a todo iso, aínda hai recorrido”, advirte Queiruga. Aválanlle os datos: no que vai de 2023, Cogami recibiu unha decena de denuncias e 98 consultas, e realizou ata 32 intervencións relacionadas coa accesibilidade.

Considera, o presidente de Cogami, que “o feito de que, a día de hoxe, continúese falando de accesibilidade” é debido a que “algo non se fixo ben, tamén de parte do propio sector” da discapacidade. “Cando falamos de nenos e de nenas, por exemplo, que teñan un parque accesible parece que é un titular nun xornal, cando debería ser a normalidade. Que os pequenos con discapacidade poidan xogar nos parques onde o fan todos os demáis tamén favorece a normalización, a inclusión e mesmo as relacións dos pais. Porque, se levas a un neno ou a unha nena a un parque que non está na túa contorna pero é accesible, queiras que non, estás fomentando máis barreiras, xa que non se relacionará cos rapaces onde vive”, refire Anxo Queiruga, e prosegue: “A día de hoxe, temos que seguir pensando tamén no transporte. As persoas con discapacidade con problemas de movilidade temos que ter o noso propio transporte porque, se non é así, non garantizamos que poidamos desprazarnos dun lado a outro. Pero hai máis. Constrúense espazos novos que todavía teñen as súas dificultades, ou que carecen dunha accesibilidade óptima. Isto é incomprensible, e obríganos a estar encima dos concellos constantemente e a sensibilizar para que, ao facer unha obra, teñan en conta medidas de accesibilidade”.

Asesoramento técnico

O presidente de Cogami fai fincapé, neste sentido, en que a organización “ofrécese, de feito, voluntariamente para asesorar técnicamente” aos concellos e “facer un seguimento da obra” para que “realmente, os proxectos que teñen e que son accesibles se executen tal cual”. “É dicir, que sexan finalmente uns espazos accesibles para todo o mundo”, indica Queiruga, e precisa: “Tamén aí inflúe outra cuestión, e é que os profesionais, tanto arquitectos como aparelladores, non teñen unha materia específica sobre accesibilidade cando se forman na Universidade e, polo tanto, normalmente o que fan é limitarse a cumprir a normativa, pero hai que ir máis alá. E a norma tamén di unhas cousas e hai que facelas ben, e moitas veces nos proxectos están ben e logo, cando se executan, non quedan como é debido, polo tanto... isto debería ser algo totalmente asumido”.

La discapacidad, bajo una nueva ‘lupa’ que se hizo de rogar

Insiste, o presidente de Cogami, en que “os concellos non deberían poder recepcionar unha obra que non sexa accesible”. “Cando alguén abre un negocio, ten que ter unha saída de emerxencia no local, ¿certo? E, se non a ten, non recibe a licencia. Pois, se non ten accesibilidade universal, tampouco debería poder recibila porque condiciona a vida diaria de moitas persoas. Todas as persoas necesitamos, nalgunha etapa da nosa vida, ter accesibilidade”, chama atención Anxo Queiruga,preocupado polas “barreiras arquitectónicas”, pero “tamén as mentais” que “limitan aínda máis ás persoas con discapacidade”. “Hai uns estereotipos asentados que indican que a persoa con discapacidade é homoxénea, e isto non se corresponde coa realidade”, advirte, antes de lamentar que “unha das normativas máis incumpridas” é “a que regula as condicións de accesibilidade que se deben cumprir para garantir o dereito a vivir de xeito independente”. “A isto súmaselle a demora de máis de cinco anos do regulamento da Lei 10/2014 de 3 de decembro de accesibilidade de Galicia, o que provoca que queden sen efectividade moitas das referencias legais da Lei. Desde Cogami agardamos que, a finais deste ano, saia adiante a aprobación deste novo decreto de accesibilidade”, engade.

"O feito de que, a día de hoxe, continúese falando de accesibilidade é debido a que algo non se fixo ben, tamén de parte do propio sector”

Anxo Queiruga

— Presidente de Cogami

Menos servizos no rural

“Outra barreira importante”, prosegue o presidente de Cogami, “é a diferenza na cantidade de servizos que ofrecen as zonas rurais con respecto ás urbanas”. “Galicia é unha comunidade con máis núcleos de poboación na zona rural, onde se fai necesario dotala de servizo de transporte adaptado para cubrir desprazamentos básicos das persoas con mobilidade reducida, como asistencia a unha cita médica, a unha xestión administrativa ou mesmo a unha superficie de alimentación”, apunta Anxo Queiruga, quen advirte de que “son moitas as persoas que seguen pechadas nas súas casas, condenadas a non poder saír á rúa porque teñen que superar unhas escaleiras e carecen da posibilidade de dotar o inmoble cun ascensor, por falta de recursos económicos, de consenso na comunidade veciñal ou de espazo para poder habilitalo”.

“Dende os movementos asociativos esiximos cambios efectivos na normativa a nivel estatal que promovan e favorezan a realización de obras e actuacións de accesibilidade naquelas edificacións suxeitas á propiedade horizontal, especialmente nas zonas comúns, por seren as que maior conflitividade xeran”, subliña o presidente de Cogami, organización que tamén fai fincapé na “necesidade de impulsar a promoción de vivendas de protección oficial accesibles, asegurando que as persoas con discapacidade teñan a oportunidade de elixir o seu lugar de residencia”, entre outra moitas medidas, para garantizar un dereito, a accesibilidade universal, tristemente convertido nunha eterna materia pendente.

Suscríbete para seguir leyendo